Prawne regulacje w zakresie przewozu żywych zwierząt.
Transport żywych zwierząt jest jednym z najbardziej wymagających, stanowi
duże wyzwanie dla przewoźników oraz właścicieli, ponieważ jak zauważono w ustawie
o ochronie zwierząt – ,,Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie
jest rzeczą.’’1w związku z czym – ,,Każde zwierzę wymaga humanitarnego
traktowania.’’
2
Najważniejsze regulacje prawne które odnoszą się do transportu zwierząt w
Polsce to ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, Rozporządzenie Ministra
Infrastruktury z dnia 6 października 2003 r., rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia
22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym
działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/ EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie
(WE) nr 1255/97.
Szczególną uwagę należy zwrócić na zakres obowiązujących w.w. przepisów.
Ponieważ rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 ,,stosuje się do transportu zwierząt
kręgowych w obrębie Wspólnoty, jak również do przeprowadzanych przez właściwych
urzędników specjalnych kontroli partii wjeżdżających na lub opuszczających obszar
celny Wspólnoty.’’
3 Przepisy w.w. rozporządzenia ukierunkowane są zdecydowanie na
przewoźników i transport komercyjny który bezpośrednio lub pośrednio ma na celu
osiągniecie korzyści finansowych. Na co wskazuje Art.1 ust 5 – ,, Niniejsze
rozporządzenie nie stosuje się do transportu zwierząt nie mającego związku z
działalnością gospodarczą oraz do transportu zwierząt bezpośrednio do lub z gabinetów
lub klinik weterynaryjnych, odbywającego się z polecenia lekarza weterynarii.’’
Jednocześnie przepisy te częściowo zabezpieczają rolników przed ponoszeniem
większych nakładów finansowym w związku z transportem zwierząt. Ponieważ
zobowiązani są oni jedynie do stosowania się do ogólnych warunków tyczących się
transportu zwierząt, zgodnie z art. Art.3 o raz do niedyskryminującej kontroli zwierząt,
środków transportu i związanych z nimi dokumentów zgodnie z Art. 27. Jednak aby
rolnicy transportujący zwierzęta nie musieli stosować do całości przepisów jakie są1
Art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt
2 Art. 5. 1 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt
3 Art. 1 . rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r
2
nałożone na przewoźników mogą to robić jedynie w określonych sytuacjach, tj:
transport zwierząt dokonywanego prze rolników wykorzystujących pojazdy rolnicze lub
należące do nich środki transportu, w przypadku gdy warunki geograficzne wymagają
transportu niektórych typów zwierząt w celu sezonowego wypasu;.
transportu własnych zwierząt dokonywanego przez rolników za pomocą własnych
środków transportu na odległość mniejszą niż 50 km od ich gospodarstwa.4
Ogólne przepisy dotyczące transportu zwierząt nie dopuszczają na przewożenie zwierząt
lub zlecanie transportu który by narażał je na okaleczenia lub cierpienie.
Jednocześnie należy spełnić następujące warunki:
a)podjęto wcześniej wszystkie niezbędne czynności celem skrócenia do minimum
długości trwania przewozu oraz zapewnienia potrzeb zwierząt podczas przewozu;
b) zwierzęta są zdolne do podróży;
c)środki transportu są przeznaczone, skonstruowane, utrzymywane oraz działają w
sposób pozwalający zapobiec zranieniu i cierpieniu oraz w sposób zapewniający
bezpieczeństwo zwierząt;
d)urządzenia do załadunku i wyładunku są odpowiednio zaprojektowane, skonstruowane,
utrzymywane i obsługiwane tak, aby zapobiec zranieniu i cierpieniu zwierząt oraz w
sposób zapewniający bezpieczeństwo zwierząt;
e)personel zajmująca się zwierzętami posiada odpowiednie wyszkolenie lub kompetencje
wymagane w tym przypadku i wykonuje swoje obowiązki bez stosowania przemocy
lub jakiejkolwiek metody powodującej niepotrzebny strach, zranienie lub cierpienie;
f)transport jest przeprowadzany bez opóźnień do miejsca przeznaczenia, natomiast
warunki dobrostanu zwierząt są regularnie kontrolowane i utrzymywane na
odpowiednim poziomie;
g)zwierzęta mają zapewnioną odpowiednią powierzchnię podłogi i wysokość, właściwe
dla ich wielkości i zaplanowanego przewozu;
h)woda, karma i odpoczynek są zapewnione w odpowiednich odstępach czasu oraz
odpowiadają ilościowo i jakościowo danemu gatunkowi i wielkości zwierząt.5

4 Art. 1 . ust 2 rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r
5 Art. 3 . rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r
3
Zgodnie z obowiązującymi przepisami przewoźnikiem zwierząt może być osoba która
otrzymała odpowiednie zezwolenie.6 W Polsce zezwolenie takie wydaje powiatowy
lekarz weterynarii.7 Możliwe jest uzyskanie jednego z dwóch rodzajów pozwoleń. Są to
pozwolenia ,,Typu 1’’ w przypadku transportu poniżej 8 h oraz pozwolenie ,,Typu 2” w
przypadku transportu powyżej 8h. W przypadku gdy transport zwierząt będzie trwał
krócej niż 8h, a odległość transportu nie będzie przekraczać 65km zezwolenie takie
nie jest wymagane. Zezwolenie takie jest również zbędne w przypadkach wskazanych
wyżej. Aby przewoźnik mógł otrzymać powyższe zezwolenia musi przejść procedurę
postępowania administracyjnego prowadzonego przez Powiatowego Lekarza
Weterynarii. Zezwolenie dla przewoźnika może zostać wystawione na okres nie dłuższy
niż 5 lat. Zezwolenie dla przewoźnika nie jest powiązane ze środkiem transportu, tj. w
przypadku, gdy przewoźnik dysponuje kilkoma środkami transportu, powinien posiadać
jedno zezwolenie z jednym nadanym numerem. Zezwolenie dla przewoźnika nie jest
wydawane w odniesieniu do poszczególnych środków transportu i łączone z numerem
rejestracyjnym pojazdu.
8
Jednak należy pamiętać że każdy środek transportu który
będzie wykorzystywany do przewozu zwierząt, musi przejść pozytywnie kontrolę pod
względem dostosowania do danego gatunku zwierząt jak i ich stanu. np. ze względu na
wiek. Posiadanie specjalistycznych środków transportu odpowiednio dostosowanych, jest
zasadniczym warunkiem aby otrzymać zezwolenie na transport zwierząt. Powiatowy
lekarz weterynarii zatwierdzając środek transportu nadaje mu niepowtarzalny numer.
Numer ten składa się z weterynaryjnego numeru identyfikacyjnego przewoźnika,
ukośnika („/”) oraz numeru rejestracyjnego samochodu, naczepy lub przyczepy (np.
PL02102825/CMG66PV). Ww. świadectwo może zostać wydane na okres nie dłuższy
niż 5 lat. Świadectwo zatwierdzenia środka transportu traci ważność w przypadku
modernizacji lub przebudowy środka transportu, wpływającej na dobrostan zwierząt.
9 W
przypadku nabycia nowego środka transportu przeznaczonego do transportu zwierząt,
przewoźnik prowadzący działalność powinien poinformować powiatowego lekarza

6 Art. 6 . rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r
7 Art. 24a ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt
8
pkt. 27 Instrukcji Głównego Lekarza weterynarii Nr GIWpr-02010-13/2019 z dnia 2 grudnia 2019 r
9
fragment pkt. 30 Instrukcji Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWpr-02010-13/2019 z dnia 2 grudnia
2019 r
4
weterynarii, w formie pisemnej w terminie 7 dni, o nabyciu nowego środka transportu
drogowego.
10
Należy pamiętać że żadna osoba nie może zawrzeć umowy przewozu lub
umowy o podwykonawstwo na przewóz zwierząt z wyjątkiem autoryzowanych
przewoźników.
11 Należy przez to rozumieć również tak zwaną potocznie wysyłkę
zwierząt. Wysyłkę zwierząt można jedynie zlecać podmiotom uprawnionym.
Przewoźnicy domowych nieparzystokopytnych, z wyjątkiem zarejestrowanych
nieparzystokopytnych oraz gatunków domowego bydła, owiec, kóz i świń, w
długotrwałych przewozach muszą stosować wymagany system nawigacji oraz
przechowywać dane uzyskane przez ten system nawigacji przez co najmniej 3 lata.
12
Do transportu zwierząt uprawnione są jedynie osoby posiadające w środku
transportu dokumenty określające: pochodzenie zwierząt i ich właściciela; miejsce
wyjazdu; datę i czas wyjazdu; przewidziane miejsce przeznaczenia; przewidywany
czas trwania przewozu;
13kopię pozwolenia dla przewoźnika , świadectwo
zatwierdzenia środka transportu, licencję dla osoby bezpośrednio odpowiedzialnej
za dobrostan zwierząt, która towarzyszy im podczas przewozu(może być to również
kierowca) zbędna w sytuacji gdy zwierzęta są transportowane w zabezpieczonych,
odpowiednio wentylowanych kontenerach( np. klatka, pudło, zbiornik lub inna
sztywna struktura stosowana do transportu zwierząt, nie stanowiąca środka
transportu) zawierających w razie potrzeby wystarczającą ilość karmy i wody w
dostosowanych pojemnikach,(np. karmidła odpowiednio przymocowane, poidła z
których w trakcie transportu woda się nie wyleje ), instrukcję karmienia jeśli
podczas transportu będzie zachodzić konieczność karmienia zwierząt oraz inne
niezbędne dokumenty wymagane do prowadzenia danego rodzaju środka
transportu.
Zgodnie z rozporządzeniem ministra infrastruktury transport zwierząt nie powinien trwać
dłużej niż 8 godzin. Może on zostać wydłużony, jeśli pojazd jest odpowiednio
wyposażony w : system wentylacyjny, który daje możliwość utrzymania temperatury
wewnętrznej niezależnie od temperatury zewnętrznej, przenośne panele umożliwiające

10 fragment pkt. 30 Instrukcji Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWpr-02010-13/2019 z dnia 2 grudnia
2019 r
11 Art. 5 ust 1 . rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004
12
fragmenty Art. 6 ust 9 . rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004
13 Art. 4 . rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r
5
podział na zagrody, przyłącza do dostarczania wody w czasie postojów; na podłodze
środka transportu znajduje się dostateczna ilość ściółki; konwojent przewozi
wystarczającą ilość paszy na czas transportu; zapewniono bezpośredni dostęp do
zwierząt.14 Jeśli pojazd spełnia w/w warunki, można przewozić: karmione mlekiem
cielęta, źrebięta, jagnięta maksymalnie 9 godzin, po tym czasie musi nastąpić co najmniej
godzinna przerwa i następnie maksymalnie 9 godzin jazdy; świnie, jeśli będą miały
zapewnioną wodę, maksymalnie 24 godziny; zwierzęta jednokopytne do 24 godzin;
bydło i owce 28 godzin ale pod warunkiem stosowania co najmniej godzinnych przerw
na jedzenie, picie i odpoczynek, po 8 godzinach jazdy; podróż dla piskląt należy
zakończyć w ciągu 72 godzin od ich wyklucia się; króliki, drób i inne ptactwo do 24
godzin z uwzględnieniem czasu postoju zapewniając im dostęp do wody i paszy. Po
zakończeniu podróży zwierzęta powinny być wyładowane, nakarmione, napojone. Przed
dalszą drogą należy im zapewnić min. 24 godzinny odpoczynek. Przerwa w podróży
może nastąpić na specjalnie przystosowanych parkingach, które spełniają odpowiednie
warunki techniczne, a także zapewniają opiekę lekarza weterynarii.
W przypadku nieprzestrzegania wymogów transportu zwierząt, służby kontrolne mogą
nałożyć karę. W każdym państwie członkowskim kary mogą się różnić. W Polsce
zgodnie z Art. 37b. ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt. Kto, będąc
przewoźnikiem transportuje zwierzęta bez dokumentów, transportuje zwierzęta bez
licencji, lub 3 transportuje zwierzęta bez świadectw zatwierdzenia, nie zapewnia
transportowanym zwierzętom warunków, podlega karze aresztu lub grzywny. Np. za:
wykonywanie przewozu drogowego żywych zwierząt przez przewoźnika
nieposiadającego odpowiedniego zezwolenia kara wynosi 6000 zł, za niedopełnienie lub
niewłaściwe wykonywanie obowiązków związanych z obsługą zwierząt podczas
wykonywania ich przewozu kara wynosi 1000 zł, za dopuszczenie do wykonywania
przewozu drogowego zwierząt osoby obsługującej lub opiekuna zwierząt
nieposiadających kwalifikacji do transportu zwierząt potwierdzonych przez powiatowego
lekarza weterynarii kara wynosi 500 zł. Za znęcanie się nad zwierzętami grozi kara od
1000 zł do 100 000 zł na wskazany cel związany z ochroną zwierząt.(Art. 35 ustawy z
dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt).

14 Art. 31 ust 2 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 października 2003 r
6
Literatura:
-Ustawa z dnia 1 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt.( . Dz. U. z 2020 r. poz. 638.)
-Rozporządzenie Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony.
zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy
64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97;
-Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 6 października 2003 r. w sprawie
szczegółowych warunków i sposobu transportu zwierząt.
-Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWpr-02010-13/2019 z dnia 2 grudnia
2019 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy zatwierdzaniu i
kontroli przewoźników oraz środków transportu wykorzystywanych do transportu
zwierząt
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (t.j. Dz. U. z 2019 r.)
Autor artykułu : Marcin Szymański